(Door Jasper Brinksma)
De Nederlandse versie van Spitfire nad Evropou van dr. J. Rajlich is het resultaat van wat onschuldig begon met een zoektocht naar meer informatie over de gebeurtenissen tijdens de luchtoorlog rondom Zwolle. De Tsjecho-Slowaakse oorlogsvlieger Otto Smik was 22 jaar toen hij sneuvelde nabij de Bloksteeg in Zwolle-Zuid. Wie was Otto Smik? Waar kwam hij vandaan? Wat dreef deze Tsjecho-Slowaakse piloot in dienst van de Britse Royal Air Force? Deze vragen stelde ik mezelf ook af zo’n 3 jaar geleden.
Bij mijn zoektocht naar meer details over deze Smik kwam ik in contact met de Tsjechische onderzoeker en auteur dr. Jiri Rajlich. Van dr. Rajlich kreeg ik zijn boek Spitfire Nad Evropou (Spitfire boven Europa) uitgegeven in 2004 toegestuurd dat hij had geschreven over het leven van Otto Smik. Aangezien dit in de Tsjechische taal was uitgegeven kreeg ik van hem later ook het ongepubliceerde Engelse manuscript toegestuurd. De Nederlandse uitgave is een vertaling en bewerking van dit manuscript.
Een aantal vragen kwamen naar boven bij het lezen van het manuscript. Was Otto nu een Tsjech? Een Slowaak? Een Georgiër? Een Rus? Was hij Joods? In zowel Tsjechië als Slowakije wordt hij nog altijd gezien als een nationale held. Maar het beste antwoord op deze vragen is wellicht dat hij boven alles een Europeaan was en streed tegen onrecht. Voor mij stond in ieder geval vast dat het levensverhaal van Otto Smik ook naar het Nederlands moest worden vertaald en uitgegeven. Gezien zijn bijzondere achtergrond en zijn onderduikperiode in Nederland verdient hij een boek opdat we niet vergeten!
In vogelvlucht komen alle facetten van het leven van Otto Smik aan bod: zijn jeugd in Georgië en Slowakije, de vlucht naar Frankrijk o.a. via Syrië (Aleppo) en Libanon. Na de val van Frankrijk zijn vlucht per schip naar Engeland. Syrië en Libanon kennen we inmiddels als landen verscheurd door een burgeroorlog. De recente beelden van de bombardementen op Aleppo en de vluchtelingen uit Syrië staan haaks op de situatie 75 jaar geleden. Bijzonder hoe de geschiedenis in korte tijd kan veranderen.
Otto Smik deedt zijn vliegopleiding bij de RAF in Engeland en Canada en vloog vervolgens vele missies bij verschillende RAF squadrons. Hij behaalde meerdere luchtoverwinningen op de Luftwaffe en crashte twee keer met zijn Spitfire in Nederland. Dit boek vertelt verder niet alleen het verhaal over Otto maar belicht ook zijdelings ook alle grote gebeurtenissen en verhoudingen van voor, tijdens en na de oorlog en in het bijzonder van de Tsjecho-Slowaakse luchtmacht. Hierdoor kan het verhaal van Otto in (historisch) perspectief worden geplaatst.
Met uiterste zorg heb ik getracht zoveel mogelijk het originele manuscript van dr. Rajlich te volgen en zo compleet en volledig mogelijk te zijn om alle namen, bronnen en gebeurtenissen correct weer te geven. Bij de beschrijving van Otto’s Nederlandse periode heb ik wat aanpassingen en aanvullingen gedaan op basis van additionele beschikbare bronnen.
